Nov 26, 2025
Kể từ tháng 10, USDJPY đã liên tục suy yếu về vùng 160, chịu áp lực từ mở rộng tài khóa và chính sách tiền tệ nới lỏng, trong khi vai trò trú ẩn an toàn của đồng yên dần mờ nhạt. Các biện pháp can thiệp ngắn hạn hoặc tăng lãi suất có thể giúp đồng yên ổn định tạm thời, nhưng xu hướng dài hạn vẫn phụ thuộc chủ yếu vào tăng trưởng tiền lương.
Từ tháng 10 đến nay, đà suy yếu kéo dài của đồng yên đã trở thành chủ đề không thể bỏ qua trên thị trường FX.
Tuần trước, USDJPY có lúc bật tăng lên 157, mức cao nhất kể từ tháng 1, tiến sát “ngưỡng can thiệp” 160. Đối với một nền kinh tế phụ thuộc mạnh vào nhập khẩu và nhu cầu nước ngoài, mức mất giá như vậy không thể xem nhẹ.
Theo quan điểm của tôi, sự suy yếu của đồng yên không chỉ đơn thuần là vấn đề tâm lý thị trường, mà là hệ quả của sự lệch pha giữa các lực lượng tài khóa, tiền tệ và chính trị: Chính phủ chọn mở rộng tài khóa mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng, trong khi ngân hàng trung ương do dự giữa việc bình thường hóa chính sách và bảo vệ nền kinh tế mong manh; còn thị trường thì định giá lại đồng yên dựa trên chênh lệch lãi suất và sự thay đổi trong vai trò tài sản trú ẩn.
Tài khóa nới lỏng + Tiền tệ nới lỏng = Đồng yên chịu áp lực
Đà suy yếu nhanh của đồng yên trùng hợp với thời điểm tân Thủ tướng Sanae Takaichi nhậm chức.
Chính phủ mới ngay lập tức phê duyệt gói kích thích trị giá 21,3 nghìn tỷ yên, cùng các ngân sách bổ sung làm gia tăng mạnh chi tiêu tài khóa. Việc mở rộng quy mô lớn như vậy tất yếu dẫn đến tăng phát hành trái phiếu chính phủ, khiến thị trường lo ngại về tính bền vững của nợ công Nhật Bản.
Hệ quả là lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) kỳ hạn 10 năm đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ năm 2008, tạo áp lực đáng kể lên thị trường trái phiếu vốn đã phụ thuộc vào mặt bằng lãi suất dài hạn thấp để duy trì ổn định.
Trong khi đó, chính sách tiền tệ hầu như không đem lại lực đỡ đáng kể. Takaichi công khai phản đối việc tăng lãi suất, và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) vẫn chủ yếu dừng ở mức can thiệp bằng lời nói, không đưa ra tín hiệu rõ ràng nào về bình thường hóa chính sách. Trong bối cảnh kích thích tài khóa mở rộng và lãi suất bị kìm nén, định hướng chính sách tiếp tục tạo áp lực lên đồng yên.
Sức hấp dẫn trú ẩn suy yếu: “tấm đệm” của đồng yên mỏng dần
Một trong những nguyên nhân chính gây áp lực bán đối với đồng yên là sự suy giảm mang tính cơ cấu của vai trò tài sản trú ẩn an toàn. Trước đây, dòng vốn sẽ chảy vào đồng yên khi rủi ro tăng cao, nhưng điều đó hiện không còn rõ ràng. Khi định hướng chính sách quá mơ hồ, rủi ro chính sách đã làm lu mờ logic trú ẩn truyền thống.
Câu hỏi then chốt mà thị trường đặt ra: Nếu xảy ra cú sốc bên ngoài, liệu Nhật Bản có ổn định đồng yên bằng việc tăng lãi suất hoặc các biện pháp mạnh khác hay không? Khi kỳ vọng này không rõ ràng, “tấm đệm” tự nhiên của đồng yên sẽ suy yếu.
Kết quả là hành vi thị trường gần đây trở nên bất thường: ngay cả khi tâm lý rủi ro gia tăng, đồng yên không tăng giá đáng kể, thậm chí còn chứng kiến dòng vốn rời khỏi hoặc lực mua yếu. Dưới ảnh hưởng của tín hiệu chính sách, thị trường đang định giá lại đồng yên — từ tài sản trú ẩn truyền thống sang đồng tiền tài trợ lợi suất thấp.
Can thiệp có thể hạn chế đà giảm trong ngắn hạn, nhưng điểm yếu cơ bản vẫn tồn tại
Khi USDJPY tiến gần mốc 160, các cuộc thảo luận về can thiệp đang nóng lên. Giới chức Nhật Bản liên tục khẳng định sẵn sàng hành động nếu cần để ổn định đồng tiền. Nếu yên giảm quá nhanh hoặc chịu áp lực đầu cơ, can thiệp ngắn hạn gần như chắc chắn.
Tuy nhiên, tác động của can thiệp là hạn chế. Những yếu tố cốt lõi gây suy yếu đồng yên vẫn còn nguyên:
- chính sách tài khóa và tiền tệ nới lỏng
- chênh lệch lãi suất Mỹ–Nhật lớn
- vai trò trú ẩn bị suy giảm.
Nếu không có thay đổi đáng kể về các yếu tố này, can thiệp ngoại hối không thể đảo ngược xu hướng giảm trong trung–dài hạn. Ngay cả khi can thiệp tạo ra nhịp phục hồi ngắn hạn, thị trường thường quay lại định giá theo nền tảng cơ bản một khi “hiệu ứng bất ngờ” biến mất.
Quyết định lãi suất tháng 12 của BOJ: Tiền lương là chìa khóa
Hiện thị trường đánh giá:
- 40% khả năng BOJ tăng lãi suất trong tháng 12,
- trong khi xác suất Fed cắt giảm lãi suất cùng thời điểm trên 80%.
- Thu hẹp chênh lệch lãi suất Mỹ–Nhật có thể trở thành nguồn hỗ trợ bổ sung cho đồng yên, ngoài yếu tố can thiệp.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda nhiều lần nhấn mạnh rằng ông cần bằng chứng rõ ràng hơn về tăng trưởng tiền lương để biện minh cho việc tăng lãi suất, trong khi liên đoàn lao động lớn nhất Nhật Bản đề xuất tăng lương ít nhất 5% vào năm 2026.
Điều này tạo cơ sở cho bình thường hóa chính sách, nhưng cũng khiến BOJ phải hành động thận trọng: một bên là áp lực từ tiền lương và lạm phát, bên còn lại là lo ngại rằng tăng lãi suất quá nhanh sẽ gây sốc kinh tế.
Nếu BOJ không tăng lãi suất vào tháng 12, USDJPY có thể test 160, giao dịch chủ yếu trong biên 155–160. Nếu BOJ tăng lãi suất, đồng yên có thể phục hồi ngắn hạn — nhưng độ bền phụ thuộc vào việc lợi nhuận doanh nghiệp và tiêu dùng có đủ mạnh để hỗ trợ lãi suất cao hơn hay không.
Tập trung vào “trục Tiền lương – Chính sách” để đánh giá biến động ngắn hạn
Nhìn chung, sự suy yếu của đồng yên phản ánh lập trường chính sách hiện tại của Nhật Bản. Yếu tố quyết định xu hướng phục hồi bền vững của yên không phải là can thiệp hay dòng vốn ngắn hạn, mà là việc đàm phán tiền lương có đưa Nhật Bản vào quỹ đạo tăng lương bền vững hay không — từ đó cho phép BOJ tăng lãi suất đều đặn.
Nếu tiền lương tiếp tục tăng ổn định trong năm tới và BOJ nâng lãi suất như kế hoạch, thị trường có thể định giá lại đồng yên theo logic chênh lệch lãi suất, tạo điều kiện cho phục hồi mang tính cơ cấu.
Ngược lại, nếu kích thích tài khóa vẫn mở rộng, áp lực phát hành trái phiếu chính phủ tăng, và BOJ không thể hoặc không muốn thắt chặt mạnh tay, đồng yên sẽ tiếp tục là đồng tiền tài trợ lợi suất thấp, chịu áp lực giảm giá kéo dài.
Cho đến lúc đó, đồng yên sẽ biến động mạnh và nhạy cảm với các cú sốc chính sách, với các đợt tăng giá ngắn hạn chủ yếu dựa vào can thiệp hoặc sự kiện thị trường, chứ không phải nền tảng cơ bản.