Nov 6, 2025
Thị trường đang tập trung cao độ vào phiên điều trần của Tòa án Tối cao và phán quyết sắp tới liên quan đến việc ông Trump sử dụng thuế quan theo Đạo luật IEEPA — một vụ kiện có thể định hình lại chính sách thương mại của Mỹ, làm thay đổi các dự báo thâm hụt ngân sách, và tăng mức độ bất ổn cũng như biến động trên thị trường toàn cầu.
Dưới đây là những điều các nhà giao dịch cần lưu ý.
Cuộc chiến pháp lý căng thẳng xoay quanh thẩm quyền áp thuế
Một trong những tâm điểm chính của thị trường hiện nay xoay quanh việc Tòa án Tối cao Hoa Kỳ xem xét việc chính quyền Trump sử dụng Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp thuế theo tuyên bố “tình trạng khẩn cấp quốc gia.”
Các mức thuế này — được thực hiện theo các biện pháp “đối ứng” và “liên quan đến fentanyl” — đã mang lại khoảng 90 tỷ USD doanh thu cho Bộ Tài chính Mỹ kể từ khi được áp dụng, chiếm hơn một nửa tổng số thuế nhập khẩu thu được kể từ tháng 4. Dự kiến đến cuối năm, con số này có thể tăng lên gần 140 tỷ USD.
Trọng tâm của vụ kiện nằm ở một câu hỏi pháp lý then chốt nhưng đơn giản: Liệu Tổng thống Trump có đủ thẩm quyền hợp pháp để áp thuế dựa trên tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia mà không cần Quốc hội phê chuẩn hay không?
Những gì thị trường đặt cược đang phản ánh là kịch bản có xác suất cao
Sau khi tòa án nghe tranh luận miệng từ đội ngũ pháp lý của Trump và phe phản đối việc sử dụng thuế quan theo Đạo luật IEEPA, cùng với những câu hỏi được các thẩm phán đặt ra, các nhà giao dịch hiện đánh giá khả năng cao hơn rằng Tòa án Tối cao sẽ ra phán quyết chống lại việc Trump sử dụng thuế quan IEEPA — có thể là hủy bỏ hoàn toàn hoặc một phần. Theo nền tảng dự đoán Polymarket, hiện có 75% khả năng xảy ra một phần hoặc toàn bộ việc đảo ngược quyết định này.
Thời điểm đưa ra quyết định vẫn là yếu tố bất định lớn. Hầu hết các nhà phân tích dự đoán phán quyết sẽ được công bố trong khoảng từ giữa tháng 12 đến cuối tháng 1, mặc dù khả năng sớm hơn hoặc muộn hơn vẫn có thể xảy ra. Đối với các nhà giao dịch, điều này khiến việc định giá rủi ro cho một thời điểm cụ thể trở nên vô cùng khó khăn, qua đó làm gia tăng khả năng biến động mạnh của thị trường.
Các kịch bản phán quyết có thể xảy ra
Tòa án có thể đưa ra một trong số các phán quyết hợp lý sau:
Phê chuẩn hoàn toàn các mức thuế IEEPA của Trump: Điều này sẽ duy trì hiện trạng và củng cố thẩm quyền của Tổng thống trong việc sử dụng Đạo luật IEEPA cho mục đích chính sách thương mại. Thị trường có thể xem đây là tín hiệu của sự ổn định và tính liên tục.
Bác bỏ một phần hoặc toàn bộ (kịch bản có khả năng cao nhất): Tòa có thể hủy bỏ toàn bộ hoặc một phần các mức thuế, kéo theo hệ quả pháp lý, kinh tế và thị trường đáng kể, cả trong ngắn hạn lẫn dài hạn.
Chuyển trả lại cho Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT): Các thẩm phán có thể gửi lại vụ án kèm hướng dẫn tái diễn giải, qua đó trì hoãn việc ra phán quyết cuối cùng.
Bác bỏ thẩm quyền: Tòa có thể cho rằng vụ án không thuộc thẩm quyền xét xử của mình, dù khả năng này được đánh giá là thấp.
Hoàn thuế, thâm hụt và phản ứng chính sách
Nếu Tòa án Tối cao Mỹ tuyên bố các mức thuế theo Đạo luật IEEPA là vô hiệu, các doanh nghiệp Mỹ đã nộp các khoản thuế này sẽ gửi yêu cầu hoàn thuế lên chính phủ để đòi lại một phần hoặc toàn bộ. Quy trình khiếu nại này được dự báo sẽ diễn ra chậm, phức tạp, và các doanh nghiệp sẽ phải tuân theo quy trình cụ thể, vốn hiện vẫn chưa được xác định rõ để định lượng giá trị hoàn trả.
Các công ty có tỷ trọng nhập khẩu lớn sẽ là nhóm hưởng lợi nhiều nhất, khi có thể ghi nhận khoản lợi nhuận đột biến một lần.
Tác động phụ có thể xuất hiện đối với dự báo thâm hụt ngân sách của Mỹ, do nguồn thu từ thuế IEEPA bị mất đi. Tuy nhiên, kỳ vọng lạm phát có thể giảm, giúp bù đắp phần nào áp lực bán ra trên thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ vốn phát sinh từ dự báo thâm hụt cao hơn.
Dù vậy, chính quyền Trump gần như chắc chắn sẽ tìm kiếm các kênh pháp lý thay thế để duy trì chính sách thuế thương mại nếu phán quyết của Tòa án Tối cao bất lợi cho ông. Các kênh này cần có sự phê chuẩn của Quốc hội, nhưng có thể được triển khai nhanh nếu Nhà Trắng sẵn sàng hành động.
Những lựa chọn thay thế bao gồm:
-
Mục 122: Cho phép áp thuế tối đa 15% trong vòng 150 ngày đối với một số mặt hàng nhập khẩu nhất định.
-
Mục 338: Cho phép áp thuế lên tới 50% đối với các quốc gia có hành vi phân biệt đối xử với hàng xuất khẩu của Mỹ
Tác động thị trường và rủi ro biến động
Việc gỡ bỏ thuế IEEPA có thể tạm thời làm mất đi công cụ đàm phán chủ chốt mà chính quyền Trump sử dụng để gây áp lực với các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc và Canada. Thị trường có thể phản ứng mạnh trên các nhóm tài sản như tiền tệ, cổ phiếu và hàng hóa, khi nhà đầu tư đánh giá lại cán cân rủi ro thương mại.
Tuy nhiên, nguy cơ thay thế thuế IEEPA bằng thuế theo Mục 122 hoặc 338 có thể khiến các quốc gia khác thận trọng hơn, không vội điều chỉnh mức thuế nhập khẩu đối với Mỹ.
Nếu Mỹ không sẵn sàng hoặc thiếu linh hoạt trong việc triển khai thuế mới theo Mục 122 hoặc 338, điều đó có thể làm gia tăng nguy cơ leo thang thương mại.
Các doanh nghiệp đủ điều kiện hoàn thuế có thể tạm thời vượt trội trên thị trường chứng khoán, nhưng quy trình hoàn thuế phức tạp và kéo dài có thể giới hạn tác động tích cực này.
Nhà giao dịch có thể coi việc giảm tạm thời thuế suất hiệu dụng của Mỹ là yếu tố làm giảm lạm phát kỳ vọng, mang tính giảm phát. Tuy nhiên, dự báo thâm hụt ngân sách gia tăng và tác động tích cực nhỏ đến tăng trưởng có thể bù trừ phần nào hiệu ứng đó.
Cuối cùng, sự phân hóa quan điểm thị trường về tác động kinh tế và tài chính của quyết định này có thể làm giảm thanh khoản, từ đó khuếch đại biến động giá và rủi ro trên các tài sản rủi ro toàn cầu.
Kết luận
Phán quyết của Tòa án Tối cao về thuế quan theo Đạo luật IEEPA có thể là một đòn ngắn hạn đối với các kế hoạch kinh tế của ông Trump — tuy nhiên, dù đây có thể được xem là một trong những sự kiện chính sách có tác động lớn hơn hướng tới năm 2026, vẫn tồn tại các yếu tố bù trừ giúp hạn chế hệ quả tiêu cực. Vấn đề là mức độ ảnh hưởng thực tế vẫn chưa rõ ràng, và sự bất định cùng thiếu minh bạch trong việc định giá rủi ro có thể dẫn đến biến động thị trường gia tăng.
Với việc chưa có ngày ra quyết định cụ thể và nhiều kịch bản kết quả khác nhau, việc định giá rủi ro vẫn là một thách thức lớn. Đối với các nhà giao dịch, việc duy trì sự linh hoạt, dựa trên dữ liệu, và nhạy bén với biến động sẽ là yếu tố then chốt khi câu chuyện pháp lý và thị trường này tiếp tục diễn tiến.
Đăng kí tài khoản giao dịch cùng Pepperstone tại đây